Hoge noten zingen zonder dat je stem vermoeid raakt

Voor veel zangers is het een hele klus om de hogere registers te bereiken en te beheersen en heeft het wel wat van een driedubbele axel voor kunstschaatsers of de onzichtbare brug betreden voor Indiana Jones.

Waarom is het zo moeilijk?

Wanneer je laag zingt, wordt je strottenhoofd breder en worden je stembanden dikker. Als je hoge noten zingt daarentegen, rekt je strottenhoofd uit, heeft de neiging omhoog te gaan en worden de stembanden dunner. Het strottenhoofd is dus continu in beweging om zich aan te passen aan wat je zingt. Als de spieren eromheen ontspannen zijn, verlopen die overgangen probleemloos. Maar als dat niet zo is, zijn die toonwisselingen abrupt en onbeheerst.

Verder trillen je stembanden sneller als je hogere noten zingt.

Enerzijds is het niet makkelijk voor iedereen, een roker heeft bijvoorbeeld vaker verdikte en dus minder snelle stembanden en zal vanzelf een lagere stem hebben.

Anderzijds moet de zanger om zijn stembanden sneller te laten trillen zijn adem beter beheersen. De keel heeft echter de neiging om samen te trekken en de luchtstroom is minder groot als het stijgen niet beheerst gebeurt. Onbewust begint het lichaam te vechten, de kin gaat naar beneden, de schouders worden samengetrokken en het hele lijf raakt gespannen, alsof het in zijn geheel naar de hoge tonen moet (wat verklaart waarom veel beginnende zangers slechts een kreetje van een astmatisch speenvarken weten uit te brengen, wanneer ze zich onvoorbereid wagen aan de beklimming van hun vocale Everest).

Een paar oefeningen

1. Het geluid naar buiten slingeren door de kin omhoog te steken en de luchtkolom door voldoende luchtaanvoer in stand te houden.

2. De goede luchtbron vinden. De lucht moet vanuit het middenrif komen en niet van het bovenste gedeelte van de longen, anders heb je niet voldoende reserve, want de lucht in de longen is te sterk samengeperst en duwt tegen onze stembanden.
Plaats hiertoe je hand op je buik. Alleen dat deel mag bewegen. Om je te trainen, kun je gaan liggen en een boek op je borstkas leggen. Dat boek mag niet bewegen.

3. Je strottenhoofd heeft de neiging omhoog te gaan als je hoge noten zingt. Train het om weer naar beneden te gaan door de spieren van de slokdarm te ontspannen. Plaats dan je hand op je keel om de bewegingen te voelen. Ontspan je en doe stemoefeningen waarbij je alleen je tong en je mond gebruikt.

4. Zing toonladders van het ene naar het andere uiterste van je register en weer terug. Begin met een fluisterende zang, dan gesproken zang zonder inspanning voordat je normaal gaat zingen. Zo kan je de spontaniteit behouden van de eerste pogingen. Verder is het ook handig om vast te stellen wanneer je overgaat op de kopstem; dit helpt namelijk om de overgang beheerster uit te voeren.

5. Probeer te gapen terwijl je stemoefeningen doet. Wanneer je gaapt, neemt je hele vocale apparaat de perfecte stand aan om de hoogste noten te halen.

6. Test de resonantie van je zang. De noten moeten niet onder in je mond blijven maar moeten aan de bovenkant resoneren. Dit is lastig te visualiseren maar met een beetje tijd en training slaag je er wel in het geluid te lokaliseren.

7. Forceer je stem niet. Je weet het, je stembanden zijn spieren. Loop niet het risico dat ze 'scheuren'. Als het je te veel moeite kost om hoge nummers te zingen, zet ze dan om zodat ze beter passen bij jouw register.

8. Drink zo veel mogelijk, liefst warme dranken.

Gepubliceerd op: 2 oktober 2017